Güvenlik

Güvenlik Bilgi Formu ( MSDS ) Gaz Oksijen
Güvenlik Bilgi Formu ( MSDS ) Gaz Argon
Güvenlik Bilgi Formu ( MSDS ) Gaz Asetilen
Güvenlik Bilgi Formu ( MSDS ) Gaz Azot
Güvenlik Bilgi Formu ( MSDS ) Karbondioksit
Güvenlik Bilgi Formu ( MSDS ) Karışım Gazı

1. GİRİŞ

 Meydana gelebilecek iş kazalarını önlemek amacıyla; gaz tüplerinin yapısı, kullanılma koşulları, tüp içerisindeki gazın özellikleri dolum personeli ve son kullanıcı tarafından detaylı olarak bilinmelidir.
Genelde iş kazaları; bilgi eksikliği, dikkatsizlik, kurallara uymama, uygun olmayan tüp veya ekipman kullanımı nedeniyle meydana gelmekte ve maalesef çok büyük mal kaybı ve hatta can kaybına sebep olmaktadır.
Bu bölümde endüstriyel ve medikal gazlar ile yakından ilişki içindeki personel ve son kulanıcı müşterilerin daha güvenli çalışabilmeleri için genel bilgi ve kurallara yer verilmiştir. Bunların haricinde her işletmenin kendi çalışma şartlarına göre, gerekli düzenlemeleri ve kontrolları yapması gerektiği unutulmamalıdır.

Faz Durumuna Göre Sınıflandırma :
      1.Sürekli Gaz :

      Dolum basınç ve sıcaklıklarında sıvılaşmayan gaz (Oksijen, Azot, Argon, Hidrojen v.b.). Bu gazlar dolum şartlarında gaz fazdadırlar. Bu şartlarda hiç bir şekilde tekrar sıvı faza dönmeleri söz konusu değildir.
      2.Sıvılaşan Gaz :
Dolum basınç ve sıcaklıklarında sıvılaşan gaz (Karbondioksit, Azot, Protoksit D’Azot, Propan v.b.) Bu gazlar, atmosferik basınçta gaz fazdadırlar, ancak dolum şartlarında tüp içerisinde basınç altında sıvılaşırlar. Kullanım sırasında gaz fazdan gaz çekildikçe alt kısmdaki sıvıdan gaz faza geçiş olur.
      3.Çözünmüş Gaz :
      Tüp içerisinde yer alan gözenekli poroz maddeye emdirilmiş çözücü içerisinde çözünen gaz (Asetilen). Kuru ortamda sıkıştırılması tehlikeli olan gaz, uygun bir çözücü sıvı (aseton v.b.) içerisinde emniyetle sıkıştırılarak kullanıma uygun miktarlarda tüpe depolanabilir.

 

TÜPLER

1. Üretim :

      Tüpler, depoladığı gazın uyguladığı basınç kuvveti nedeniyle bazı fiziksel özelliklere sahip olmak zorundadır. Yapılarına göre aşağıdaki şekilde ikiye ayrılmaktadırlar;

      a) Dikişsiz tüpler : Sıcak haddelenmiş ham metalin dövülmesi veya uygun fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip boruların sıcak şekillendirilmesi ile imal edilir. İlgili Standard TS11169/ISO4705 ( TS EN 1964-1, TS EN 1964-2, TS EN 1964-3)

      b) Dikişli tüpler : Uygun fiziksel ve kimyasal özelliklere haiz saclardan şekillendirilerek iki veya üç parçalı halde kaynak ile birleştirelerek imal edilir. İlgili Standardlar, TS 1519/ISO4706,

2. Teknik Özellikler :

      Tüplerin kalitesini, kullanılan çeliğin türü uygulanan işlemler ve tekniği belirler. Tüp imalatı için seçilecek çelikte; akma mukavemeti, kopma mukavemeti, çekme mukavemeti, uzama katsayısı, çeliğin kimyasal bileşimi çok önemlidir. İmal edilen tüpler mutlaka ısıl işlemden geçirilmelidir. Bu suretle tüplere çalışma şartlarına uygun mukavemet ve özellikler kazandırır. Hatalı yapılan bir ısıl işlem sonucunda tüpde şişmeler, deformasyon, çarpma direncinde düşüklük görülebilir.

3. İşaretleme :

      Dikişsiz çelik çekme tüplerin işaretlenmesi TS11169/ISO4705, dikişli tüplerin ise TS1519/ISO4706 standardlarına uygun olarak yapılması gereklidir. Tüpler, gaz cinslerine uygun olan renklerde boyanmalı, yazı ile işaretlenmelidir. Ayrıca tüplere takılacak vanalar üzerinde de TS 1520’ye uygun olduğuna dair işaret bulunmalıdır.Tüpler TS7450’ye göre periyodik olarak muayeneye tabi tutulmalı ve muayene tarihi tüp üzerine işaretlenmelidir.

      a) Renkler ile işaretleme :
Tüpler aşağıda belirtilen renkler ile boyanmalı, tüpün içindeki gaz cinsinin adı çevresel olarak kontrast renkli bir boya ile tüp tabanından 2/3 yüksekliğe, tüp üzerine yazılmalıdır.

      Asetilen tüpleri : Sarı RAL 1018
      Oksijen tüpleri : Mavi RAL 5002
      Argon tüpleri : Açık Mavi RAL 5012
      Azot tüpleri : Yeşil RAL 6029
      Helyum tüpleri : Kahverengi RAL 8008
      Yanıcı gaz tüpleri : Kırmızı RAL 3020
      Diğer gazlara ait tüpler : Gri RAL 7000

      Medikal amaçlı kullanılan gaz tüplerinde ise yukarıdaki temel renklere ek olarak TS3402 standardında belirtilen işaretlemeler yapılmalıdır.

      b) Yazı ile işaretleme :
Tüplerin boyun kısmına derinliğı 0,5 mm’yi geçmeyecek şekilde oyma yazı ile aşağıdaki bilgilerin yazılmış olması gerekir;

     Tüp başının bir yanal yüzeyindeki işaretler
            - Firmanın ticari ünvanı, kısa adı, adresi veya tescili markası,
            - TS 11169’un işareti ve numarası,
            - İmalat seri no,
            - Isıl işlemi,
            - Çeliğin akma sınırı ( N/mm2),
            - En küçük et kalınlığı ( mm ),
            - Tüpün boş kütlesi ( valf ve kapak hariç ) ( kg ),
            - Muayene yapan firma veya kuruluşun tescili damgası,

     Tüpün başının karşıt yanal yüzeyindeki işaretler

            - Tüp sahibi firma adı veya markası,
            - Tüp sahibi firmaya ait tüp numarası,
            - Deney basıncı ( DB ) ( Bar ),
            - Işletme basıncı ( İB ) ( Bar ),
            - Tüp boş kütlesi ( kg ) ( valf ve kapak dahil ),
            - Gazın cinsi,
            - İlk muayene yapan firma veya kuruluşun tescilli markası,
            - Sonraki muayeneleri yıl/ay,
            - Muayene yapan firma veya kuruluşun tescilli damgası.

4. Sınai Gaz Tüplerinin Bakımı :

     TS 1519’a göre imal edilmiş Dikişli Çelik Tüpler ve TS 11169’a göre imal edilmiş Dikişsiz çelik tüplerin periyodik test, muayene ve bakımları TS 7450 standardında belirtilmiştir. TS 7450 standardına uygun olarak muayene deney ve bakım işlemi, sadece Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Yeterlilik Belgesi verilmiş dolum tesisleri bünyesindeki tüp test istasyonları tarafından gerçekleştirilebilir. Tüplerin test periyotları depoladığı gaz cinsine göre 5 veya 10 yıl olarak TS 7450’de belirtilmektedir.

     a) Periyodik Kontrolün Amacı :
     TS 1519 ve TS 11169’a göre imal edilen tüplerin, dolumu yapılan gaz cinslerine göre bir kullanım süresi vardır. Bu süre sonunda tekrar tüpü kullanabilmek için TS 7450’de belirtilen kurallar dahilinde testten geçirilmesi gerekmektedir. Yetkili atölyenin kontrolleri yapıp ve bunu onaylamasıyla dolum için bu tüpler tekrar kullanılabilir. Hem kullanıcının ve hem de dolumu gerçekleştirilen firmanın can ve mal güvenliğini açısından TS 7450’ de belirtilen kullanım süreleri sonunda tüplerin testlerinin yapılması zorunludur.

     b) Yüksek Basınçlı Tüplerin Bakımı :
     Tüplerin bakımı için TS 7450’de belirtilen farklı kontrol safhaları aşağıda özetlenmiştir.

     1- Tüpler içerisinde gaz olup olmadığının kontrolü :
Vananın açık olması kesinlikle tüp içerisinde gaz olmadığını ifade etmez, vana kirlenme ve/veya kilitlenme suretiyle kapalı olabilir. Tüpte gaz var ise, tespit edilip boşaltılmalıdır.

     2- Tüp koruma başlığının ve vananın sökülmesi :
Tüpün üzerindeki koruma başlığı çıkarıldıktan ve tüp içerisinde gaz olmadığından emin olduktan sonra, vana dönme momenti kontrollü torkmetre ile sökülür.

     3- Tüp boynunda markalamış bilgilerin okunması ve tesbiti:
İmalatçı firma tarafından yazılan bilgiler,
            - İmalatçı adının,
            - İmalatçı tarihinin,
            - İmalatçıya ait tüp numarasının
            - İşletme basıncı ( İB ) ve test basıncının ( TB ),
            - Boş ağırlığının ( vana ve kapak dahil ), tespit edilmesi gerekmektedir.

     Aşağıda belirtilen durumlarda tüpler hurdaya ayrılmak suretiyle imha edilirler.

           - İmalatçı firması bilinmeyen,
           - Ağırlığının belirli miktarı kaybeden,
           - Tüp üzerindeki bilgilerde değişiklik yapılmış olan,
           - Ağırlığı, test basıncı, tarihi, tüp numarası v.s.’den herhangi biri belirtilmeyen tüpler.

4- Tüpün Fiziksel kontrolü :

     4-a Tüpün Dış Yüzey Muayenesi :
     Tüpün boyun ve gövde kısmı aşağıda belirtilen hususlar yönünden incelenir;
            - Çarpma, çökme olup olmadığı,
            - Tüp yüzeyinde derin çizik, ezik ve çatlak olup olmadığı,
            - Metalde ve kaynakta (dikişli tüpler için) kopma olup olmadığı,
            - Metal, ilavesinin olup olmadığı,
            - Tüp ayak bağlantı yerinin çökmesi,
            - Kalibrasyonlu bir kantar yardımı ile ağırlık ölçümü yapılarak tüp üzerinde yazılı dara bilgisi ile karşılaştırılması sureti ile genel korozyon tesbiti,
            - Ultrasonik kalınlık ölçme cihazı vasıtası ile et kalınlığındaki değişimin tesbiti,
            - Yangın izi belirtisinin bulunup bulunmadığının tespiti, amacıyla ayrıntılı olarak muayeneden geçirilir. Yukarıda belirtilenlerden herhangi birinde veya birilerinde TS7450 standardında belirtilen şartları ve toleransları karşılayamayan tüpler, bir daha kullanılmayacak şekilde tahrip edilerek hurdaya ayrılır.

     4-b Tüpün iç kısmının muayenesi :
Özellikle dip kısmındaki korozyon izlerinin ve çatlakların meydana çıkarılması için tüpün iç kısmı fırçalandıktan sonra ayrıntılı olarak muayeneden geçirilir. Bu muayene sadece soğuk ışık lambası ile yapılabilir.

5- Hidrostatik test :


Hidrostatik test, tüplerin tehlike yaratmadan kullanılabilmesi için, dolum basıncının 1,5 katı basınca tabi tutulması işlemidir. Standarda uygun olarak imal edilen ve işaretlemeleri yapılan tüp üzerinde tüplerin işletme ve test basınçları belirtilmiştir. İmalatçı firma bu standarda göre tüpleri imal eder. İsminden de, anlaşılacağı gibi hidrostatik test su ile yapılan testtir. Tüpün hava ve gaz ile ani basınçlandırılması sonucu tehlikeli boyutta patlamasının önüne geçebilmek için tüpün su ile doldurulması ve su basıncına tabi tutulması sureti ile gerçekleştirilir. Tüpün kopma ve deformasyona uğramadan, TS7450’de belirtilen esneme toleransları ile bu testten olumlu netice alması halinde, boyun kısmına damga basılır ve test tarihi yazılır.

6- Tüpün iç kısmının kurutulması:


Tüp içerisindeki hidrostatik test suyunun boşaltılmasından sonra, daha sonradan oluşabilecek her türlü korozyonun önüne geçebilmek için, iç kısım Kuru Hava veya Azot ile kurutulur.

     c) Çözünmüş gaz (Asetilen) tüplerinin bakımı :
Asetilen tüpleri, imalat sırasında iç yapıya poröz madde konulmadan önce hidrostatik testten geçirilmiş olup, kullanımdaki tüplere hidrostatik test yapılamaz. İmalat ve dolum işlemlerindeki bu özel durumları nedeniyle sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gazlardan farklı bir kontrol işleminden geçerler. Asetilen tüplerine yönelik periyodik muayene ve bakım yöntemleri, kabul kriterleri TS11791/ISO10462 standardında belirtilmiştir. Bu kontrol işlemleri aşağıda kısaca özetlenmiştir.

     1- Vananın sökülmesi:
Vana sökme işlemine başlamadan önce tüpün boş olduğundan emin olunmalıdır. İçerisinde gaz olan ancak vana arızası veya tıkanıklık nedeniyle boşaltılamayan tüpler için gerekirse TS11791/ISO10462 standardında tarif edilen aparat kullanılarak gazın emniyetle boşaltılması ve vananın sökülmesi sağlanmalıdır.

     Uyarı : Asetilen tüpleri hiç bir suretle açık havada temizlenmez. Çünkü hava+asetilen karışımı bir anda alevlenebilir. Tüpün içerisindeki gaz boşaltılacağı zaman regülatör kullanılmalı ve çıkış basıncı 2 bar’ı geçmemelidir.

     2- Gözenekli maddenin kontrolü:
Derinlik göstergesi ile yapılan bu kontrol, gözenekli maddenin ezilmiş olduğundan emin olmamızı sağlar. Böylece dolum sırasında saf asetilen sıkışacağı boşluk yaratılmamış olur.

     3- Dış kontrol:
Tüpün içi gözenekli madde ile dolu olduğundan hidrostatik teste tabi tutulması mümkün değildir. Bunun için görsel kontrol ayrıntılı olarak yapılır. Aşağıdaki durumda bulunan tüpler hurdaya ayrılır:
            - Yüzeyde ezikler olan,
            - Markaları korozyona uğrayan,
            - Kaçaklar bulunan (Özellikle kaynak işleminden geçmiş tüplerde),
            - Açık ve belirgin biçimde markalaması bulunmayan (ağırlık, basınç, hacim, dara, v.s.)

    

Diğer işlemler sıkıştırılmış gazlarda uygulanan işlemlerin aynısıdır.

SINAVİ VE TIBBİ TÜPLERİN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ KURALLAR

Tüpler yüksek basınca sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gazları ihtiva eder. Bu yüzden depolanmaları, işletme içinde nakilleri ve kullanımları sırasında bazı kurallara uymak gerekir.

     1. Depolama :


            a. Tüp depoları yanmayan türden malzemeden imal edilmiş, hafif çatılı, kapıları dışarı doğru açılır olmalıdır,
            b. Tüplerin depolandığı mahalde alttan ve üstten hava akımını sağlayacak mazgallar bulunmalıdır,
            c. Depoların yanında yanıcı madde bulunmamalıdır,
            d. Depolanacak gaz cinsine göre uyarı levhaları bulunmalıdır,
            e. Tüpler gaz cinslerine göre gruplandırılarak depolanmalıdır. Yanıcı ve yakıcı tüpler bir arada depolanmamalı, depolanacaksa arada azot, argon, karbondioksit gibi inert gazlara ait tüpler bu tüplerin arasına yerleştirilmelidir,
            f. Tüp depolarında sigara içilmesi yasağı konmalı ve depolara açık alev sokulmamalıdır,
            g. Tüpler dik olarak depolanmalıdır,
            h. Boş ve dolu tüpler ayrı ayrı gruplandırılmalıdır,
            i. Boş ve dolu tüplerin vanaları ve kapakları kapalı bekletilmelidir,
            j. Yanıcı gaz tüplerinin depolandığı mahallin aydınlatılması kıvılcım çıkartmayan, kıvılcım oluşmasını önleyecek tarzda olmalıdır.

     2. Tüplerin işletme içinde nakli :


            a. Tüpler işletme içinde nakledilirken vanaları kapalı ve kapakları takılı olarak nakledilmelidir,
            b. Nakil esnasında tüpler yan yatırılmamalı, tercihen dik vaziyette, bir araba üzerinde ve bağlanarak sabitlenmiş şekilde nakledilmelidir,
            c. Tüpler kesinlikle vanasından tutulup kaldırılmamalıdır,
            d. Tüpleri kaldırmak için mıknatıs, halat veya zincir kullanılmamalıdır,
            e. Tüpler düşürülmemeli ve birbirine çarpmamalıdır.

     3. Kullanım :


            a. Kullanım mahalline getirilen tüpler dik olarak kullanılmalı, tüpün üzerindeki etiketten doğru gazın kullanıldığı kontrol edilmelidir,
            b. Kapağı söküp vana dişleri kontrol edilmelidir,
            c. Uygun basınç düşürücü (regülatör) ve ekipman monte edilmelidir,
            d. Vanası asla yağlanmamalı ve yavaşca açılmalıdır,
            e. Tüp içindeki gaz tamamen bitmeden (~ 5 bar basınca düştüğünde); tüpün vanası zorlamadan kapatılmalı ve kapağı takılmalıdır. Üzerine mümkünse boş yazılı bir etiket yapıştırılmalıdır,
            f. Boş tüp tekrar depoya götürülmeli, boş tüpler için ayrılmış bölüme konmalıdır,
            g. Tüpler, takoz, rulo, mesnet v.s. gibi amaçlar için kullanılmamalıdır,
            h. Vanası açılmayan, kapanmayan veya gaz kaçıran tüpler üzerinde hiç bir zaman tamirat yapılmamalı, HENDEK HABAŞ aranmalıdır.

YANICI VE YAKICI GAZLERIN KULLANILMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Burada oksi-asetilen kaynağı veya LPG-Oksijen ile yapılan kesme işlerinde kullanılan ekipmanlardan ve iş kazalarına neden olabilecek hususlardan bahsedilmiştir.

     1. Kesme :

     Bir metalin oksijen ile kesilebilmesi için bu malzemenin oksitlenebilmesi, oksitlerin ergime sıcaklığının esas metalden daha düşük olması, oksitlerin akışkan olması, oksitleme sıcaklığına kadar ulaşılması gerekir. Bunun için Asetilen veya LPG gibi bir yanıcı gazın oksijen ile bir şalomada yakılması gerekir. Buna ön ısıtma alevi denir. Bir kesme şalomasında yanıcı gaz ve oksijen girişi bulunur. Bu gazlar ya şaloma içindeki bir mikserde veya lülede karışır. Şalomanın ucundaki küçük deliklerden çıkarak yanar ve ön ısıtma sağlanır. Bilahare oksijen mandalına basılarak bu bölgeye oksijen gönderilir ve kesme işlemi yapılır. İki tip kesme şaloması vardır.

     a) Mikser karışımlı kesme şalomaları:

     Bu tip şalomalarda lüleye giden iki boru mevcuttur. Yanıcı ve gaz şaloma içindeki mikserde karışır ve lüleye karışım halinde ulaşır. Bu tip şalomalar yanıcı gaz olarak Asetilen veya LPG kullanım durumuna göre özel olarak dizayn edilmiştir. Birbiri yerine kullanılamaz. Kullanıldığı halde geri tepmelere yol açar. Bu tip şalomalarda yanıcı ve yakıcı gazlar şalomanın içinde karıştığı için şaloma içinde yanma veya patlama daha kolaylıkla oluşabilir.

     b) Lüle karışımlı kesme şalomaları :

     Bu tip şalomalarda lüleye giden üç boru vardır. Yanıcı gaz, ön ısıtma oksijeni ve kesme oksijeni ayrı ayrı borulardan gider. Yanıcı gaz ve ön ısıtma oksijeni lülede karışır. Bu tip şalomalarda sadece lüle değiştirilerek yanıcı gaz olarak Asetilen veya LPG kullanılabilir.

     c) İşlem :

            - Tüpleri ve vanalarını kontrol edin,
            - Uygun kapasitedeki regülatörleri tüplere bağlayın,
            - Sistemi çalıştırmadan varsa hortum ve şalomadaki gazları blöf edin,
            - Tüplerin vanalarını açın, kaçak olup olmadığını kontrol edin,
            - Yanıcı gaz ayar düğmesini açın, alevi ayarlayın,
            - Kesme oksijeni mandalına basarak kesme işlemini yapın,
            - Kesme bittikten sonra kesme oksijen mandalından elinizi çekin,
            - Yanıcı gaz düğmesini kapatarak alevi söndürün,
            - Ön ısıtma oksijen ayar düğmesini kapatın,
            - Tüpleri kapatın,
            - Hortumda ve şalomada kalan gazları, önce oksijeni sonra yanıcı gazı blöf edin.

     2. Oksi-Asetilen Kaynağı :

     Bir metalin kaynaklanabilmesi için ergime sıcaklığının üzerinde bir değere kadar ısıtılması gerekir. Bu ısı Asetilen ve Oksijen gazının bir şaloma ucunda yakılması ile sağlanır. Kaynak şalomaları iki tiptir.

     a) Eşit basınçlı şalomalar:
     Gazlar şalomanın mikserine regülatörden çıkış basınçları ile gelirler. Bu tip şalomalarda oksijen ve asetilen gazı basınçları yaklaşık olarak birbirine eşittir. Bu tip şalomalar genellikle kalın parçaların kaynağında kullanılır.

İşlem:
            - Tüpleri ve vanaları kontrol edin,
            - Uygun kapasitedeki regülatörleri tüplere bağlayın,
            - Tüplerin vanalarını açın, kaçak olup olmadığını kontrol edin,
            - Asetilen ayar düğmesini açın ve gazı tutuşturun,
            - Oksijen ayar düğmesini açın, alevi ayarlayın ve kaynağı yapın,
            - Oksijen ayar düğmesini kapatın,
            - Tüpleri kapatın ve önce oksijeni sonra asetileni blöf edin.

     b) Enjektörlü tip şalomalar :
     Bu tip şalomalar daha ziyade ince parçaların kaynağında kullanılır. Düşük basınçtaki asetilen gazı, daha yüksek basınçtaki oksijen gazının hızından yararlanılarak şalomaya sürüklenir.

İşlem:
            - Tüpleri ve vanaları kontrol edin,
            - Uygun kapasitedeki regülatörleri tüplere bağlayın,
            - Tüplerin vanalarını açın, kaçak olup olmadığını kontrol edin,
            - Oksijen ayar düğmesini açın,
            - Asetilen ayar düğmesini açın,
            - Karışımı tutuşturan, alevi ayarlayın ve kaynağı yapın,
            - Önce asetilen gazı ayar düğmesini kapatın,
            - Oksijen ayar düğmesini kapatın,
            - Tüpleri kapatın ve önce oksijen sonrada asetileni blöf edin.

     ALEV GERİ TEPMESİ

     Geri yanma, alevin şaloma içine doğru kuvvetli bir patlama ile yanmasıdır. Alev sönebilir ya da bek ucunda tekrar yanmaya başlayabilir. Geri yanmanın nedeni, yanma hızının gaz çıkış hızını aşmasıdır. Normal durumda yanma hızı ile gaz çıkış hızı denge halindedir. Herhangi bir şekilde yanma hızının artması ya da gaz çıkış hızının azalması geri yanmaya sebep olur. Aşırı oksijen kullanımı da yanma hızını artıracağından geri yanmaya sebep olur.

     Düşük gaz akış hızı ve geri yanma sebepleri aşağıdaki gibidir;
            - Yanıcı ve yakıcı gazların basınçlarının yanlış ayarlanması,
            - Yanlış çapta ve uzunlukta hortum seçimi,
            - Tüpteki gaz basınçlarının azalması,
            - Herhangi bir hortumunun bükülmesi,
            - Hortumlardaki veya şalomadaki kirliliğin gaz geçişini engellemesi,
            - Hatalı dizayn edilmiş şaloma,
            - Şalomanın kullanım sırasında ısınması ( 300°C’de asetilen bozulur).

     2- Sürekli Geri Yanma:


     Sürekli geri yanma, alevin bir geri yanma ile sürekli yanarak şaloma içine kadar ulaşmasıdır. Kuvvetli bir patlama ile başlayıp bir ıslık sesi ile devam eder. Hemen müdahale edilmezse şaloma eriyebilir ve gaz kaçağı yapabilir.
Geri yanma için sayılan nedenler sürekli geri yanma içinde geçerlidir.

     3- Gaz Geri Tepmesi :


     Yüksek basınçlı gazın hattın içinde geri doğru akışıdır. Yüksek sıcaklık sonucu şaloma eriyebilir, gaz kaçağı yapabilir.
Geri akışın nedenleri aşağıdaki gibidir;
            - Lülenin tıkanması,
            - Oksijen basıncının yanıcı gaz basıncından daha aşağıya düşmesi,
           - Eğer oksijen düğmesi, işlem bitiminde sistemi terketmeden önce kapatılmazsa, yanıcı gaz oksijen hattında ilerler.
            - Regülatörlerin kapalı, şaloma düğmelerinin açık bırakılıp sistemin terkedilmesi. Basıncı düşük olan yanıcı gaz önce tahliye olur, daha sonra oksijen yanıcı gaz hattına girer.
            - Alev tutuşturulurken çok fazla oksijen vermek. Bu durumda oksijen yanıcı gaz hattına girebilir.
            - Gereğinden küçük lülenin gazları geri akmaya zormalası

     4- Alev Geri Tepmesi :


     Sürekli geri yanma ile gaz geri tepmesinin beraber meydana gelmesidir. Alev, en kötü durumda yanıcı gaz tüpüne dahi ulaşabilir. Bu olay genellikle gaz geri akışı olduğunun farkedilmeyip, şalomada, alevin tutuşturulmasıyla birlikte oluşan bir geri yanma sonucunda oluşur. Alev geri tepmesi oluştuğu zaman büyük ihtimalle yanıcı gaz hortumu patlar ve ciddi kazalara sebep olur.
Gaz geri tepmesi geri yanmanın nedenleri alev geri tepmesi için de aynen geçerlidir.

      Alev Geri Tepmesini Önleme Araçları :

     Bu tip olayları önlemek için öncelikle oksi-yakıt kesme kaynak sistemlerinin çalışma prensiplerini ve bahsedilen olayların nedenlerini anlamak gerekir. Daha sonra bu sistemlerin doğru kullanımı gerekir. Ancak yukarıda sayılan bazı nedenler, bazı durumlarda önlenemeyeceği için kesin çözümlerin uygunlanması gerekir. Alev geri tepmesini önleyen araçlar alev geri tepme emniyet valfleridir.
     Emniyet valfleri alev tutucu bir sistem ile çek-valfın bileşimidir. Çalışma prensibi aşağıdaki gibi özetlenebilir.
Gaz girişine konan bir çek-valf vasıtası ile herhangi bir gazı geri akışı önlenir. Normal koşullarda gelen gaz hassas yayı iterek sistemden geçer ve şalomaya ulaşır. Herhangi bir şekilde oluşan gaz geri tepmesi hassas yayı ters yönde iterek gaz akışını her iki yönde de keser.
İkinci önlem olarak alev tutucu sistem kullanılır. Bu sistem sıkıştırılmış bir yayın yaklaşık 80°C da ergiyen bir lehim malzemesi ile sabitlenmesi ve bunun çevresine de sinterlenmiş paslanmaz çelik tozunun konulması ile oluşturulmuştur. Alev geri tepmesi durumunda lehim ergiyerek sıkıştırılmış yayı serbest bırakır ve bu yay çek-valfe vurarak gaz geçişini kapatır. Alev ise aynı asetilen tüpündeki poroz madde gibi davranan sinterlenmiş çelik tozu tarafından söndürülür.